Beschrijving
Is het zinvol als hulpverleners meer aandacht aan spiritualiteit schenken? Verslag van twee studiebijeenkomsten over het thema ‘Psychotherapie en spiritualiteit’ georganiseerd door het KSGV (op 7 november 2000 in Utrecht, en op 12 juni 2001 te Tilburg).
Theo Festen betoogt dat psychotherapie zich als onderdeel van de geestelijke gezondheidszorg steeds meer richt op het wegnemen van klachten. Dit gaat ten koste van het ondersteunen van mensen bij het leiden van een betekenisvol leven. Wordt de hulpvrager serieus genomen, dan dient de psychotherapie ook de zingevingsvragen van de cliënt ter harte te nemen.
Psychotherapie is, of zij dat nu leuk vindt of niet, in de positie terechtgekomen dat zij het gat vult (of moet vullen) dat door het wegvallen van de traditionele zingevingssystemen is achtergelaten, aldus Martin van Kalmthout. Psychotherapeuten zouden er volgens hem goed aan doen deze ontwikkeling te verwelkomen, omdat ze een nieuw perspectief opent voor hun beroep.
Bruno-Paul De Roeck schildert spiritualiteit als tegelijkertijd een grenzeloze solidariteit met jezelf en met alle wezens die bestaan, én een grenzeloze onthechting van jezelf en van al wat en al wie bestaat. Daardoor worden mensen innerlijk vrij gemaakt, iets waaraan ook therapie een waardevolle, zij het bescheiden bijdrage levert.
Herman De Dijn benadrukt dat spiritualiteit het omgekeerde is van de (emotionele) effectenjagerij die er vandaag soms voor doorgaat. Echte spiritualiteit helpt het individu juist boven zichzelf en zijn zucht naar interessante ervaringen uit te stijgen en zijn leven in dienst te stellen van wat op zichzelf belangrijk is.
Agneta Schreurs is op beide terreinen van psychotherapie en spiritualiteit thuis. Door zich vrijelijk over de grens te bewegen die meestal angstvallig tussen deze twee getrokken wordt, demonstreert zij hoe zinvol het kan zijn in een therapeutisch contact een kans te bieden aan een spirituele invalshoek. Voorbeelden uit de dagelijkse praktijk laten zien hoe een hulpverlener daarvoor oog kan krijgen.
Frans Maas schept ten slotte orde in de baaierd van betekenissen die de term spiritualiteit heeft gekregen. Zijn conclusie: spiritualiteit is heilzaam, als zij maar niet direct voor psychotherapeutische doeleinden wordt ingezet.
- ‘En mocht u bang zijn dat het in de kamer van de therapeut te zweverig gaat worden, leest u dan vooral het stuk van De Dijn. Hij rekent af met elke zweem van zweverigheid door de spiritualiteit te plaatsen in het kader van de traditionele religieuze traditie met als kenmerken: zich openstellen voor de werkelijkheid, confrontatie met de waarheid, realisme, vrijheid, speelsheid en humor.’ Riek van Haeringen in Predikant en Samenleving, 78, december 2001, pp. 10-11.
- ‘bij elkaar een aardig totaalbeeld … omtrent wat er leeft in het werkveld. Een boekje dat werkelijk de moeite waard is voor eenieder die zich in het contact met mensen beweegt op het raakvlak tussen psychotherapie en spiritualiteit.’ Ria Hopman in Zicht op Zin, 3, nr. 11, december 2001, p. 25.
- ‘Het is een goed leesbaar en informatief boek.’ Arthur Hegger in Psyche en Geloof, 13, 2002, p. 55.
- ‘Spiritualiteit in psychotherapie klinkt ons als psychotherapeuten misschien gaandeweg al iets vertrouwder in de oren, maar blijft vooralsnog toch wat vaag en niet zo eenvoudig te plaatsen. Dit boek komt voor een deel tegemoet aan onze vragen en geeft een goed beeld van de diverse aspecten van de thematiek. Afgezien van een toegevoegde bijdrage (Schreurs) bestaat het boek uit lezingen gehouden op de druk bijgewoonde jaarlijkse studiebijeenkomsten van het KSGV. Dit instituut heeft sinds de jaren vijftig van de voorbije eeuw een reputatie opgebouwd op het grensvlak van psyche en religie, en heeft ondertussen een indrukwekkende reeks publicaties op zijn naam staan. ‘ Walter Krikilion in Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 40, 2002, p. 237.
Inhoud
Blz. 7-11 Jan van der Lans | Ten geleide
Blz. 12-28 Martin van Kalmthout | Psychotherapie: een hedendaags zingevingssysteem?
Blz. 29-40 Theo Festen | De geest en de fles. Psychotherapie op het grensvlak van inhoud en vorm, en van lichaam en ziel
Blz. 41-70 Bruno-Paul De Roeck | Transcendentie in psychotherapie en spiritualiteit
Blz. 71-83 Herman De Dijn | De spiritualiteit van de hulpverlener
Blz. 84-111 Agneta Schreurs | Spiritualiteit en psychotherapie
Blz. 112-127 Frans Maas | Commentaar: spiritualiteit in vele gedaantes
Blz. 128-129 Personalia
Personalia
Dr. M. van Kalmthout is vrijgevestigd psychotherapeut, en als universitair hoofddocent verbonden aan de sectie klinische psychologie en persoonlijkheidsleer van de Katholieke Universiteit Nijmegen.
Drs. Th. Festen is psycholoog-psychotherapeut en was algemeen-secretaris van de NVAGG, de Nederlandse Vereniging voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg, in 1997 met andere GGZ-partners gefuseerd tot het huidige GGZ-Nederland.
Drs. B.-P. De Roeck was lid van een beschouwende kloosterorde, werkte als psychotherapeut, en is nu actief als schrijver en beeldhouwer.
Prof. dr. H. De Dijn is hoogleraar filosofie aan de Katholieke Universiteit Leuven.
Dr. A. Schreurs studeerde andragologie en theologie in Amsterdam en Utrecht. Ze werkte als universitair docent, was verbonden aan de Dr. C. Aalders Stichting en aan het Bezinningscentrum van de Vrije Universiteit. Zij promoveerde in 1990 op het proefschrift: ‘Spirituele begeleiding van groepen’. Momenteel is ze werkzaam in een privé-praktijk voor pastorale therapie en spirituele begeleiding.
Prof. dr. F.A. Maas, universitair docent systematische theologie aan de Theologische Faculteit Tilburg, is vanwege de Radboudstichting bijzonder hoogleraar in ‘De betrekkingen tussen Christendom (met speciale aandacht voor de katholieke spiritualiteit) en de hedendaagse cultuur’ aan de Universiteit Utrecht.Martin van Kalmthout, Theo Festen, Bruno-Paul De Roeck, Herman De Dijn, Agneta Schreurs, Frans MaasMartin van Kalmthout, Theo Festen, Bruno-Paul De Roeck, Herman De Dijn, Agneta Schreurs, Frans Maas
Beoordelingen
Er zijn nog geen beoordelingen.