Prof. dr. H. Westerink

Bijzonder gasthoogleraar vanwege het KSGV
‘Levensbeschouwing en Geestelijke Volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor de godsdienstwijsgerige en psychoanalytische aspecten’

Met ingang van 1 juni 2022 is dr. Herman Westerink benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen. De leeropdracht luidt ‘Levensbeschouwing en Geestelijke Volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor de godsdienstwijsgerige en psychoanalytische aspecten’, en dit betreft de wetenschappelijke doordenking van de cultuurhistorische plaats van de psychoanalyse en haar betekenis voor de theorievorming over religie in relatie tot wijsgerig antropologische en godsdienstwijsgerige vraagstukken. Meer concreet krijgt dit een toespitsing in de vraag naar de wijze waarop de psychoanalyse inzicht kan geven in en vruchtbaar gemaakt kan worden voor het verstaan van de relatie tussen levensbeschouwing en geestelijke gezondheid in de huidige tijd.

Herman Westerink (1968) is sinds 2013 als universitair hoofddocent werkzaam bij de Radboud Universiteit en is daarnaast sinds 2021 wetenschappelijk directeur van het Titus Brandsma Instituut. Van 2016 tot 2021 was hij als bijzonder gasthoogleraar vanwege het KSGV verbonden aan de KU Leuven, werkzaam binnen de onderzoekseenheid Pastoraaltheologie en Empirische Theologie van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven. Zijn leeropdracht gedurende deze periode luidde: ‘Levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor spiritualiteit, mystiek en psychoanalyse’.

Herman Westerink studeerde theologie aan de Universiteit van Groningen en promoveerde daar op een proefschrift over gewetensvorming en geloofsbeleving in zeventiende-eeuwse protestantse mystiek. Hij werkte zes jaar als postdoc en universitair docent godsdienstpsychologie aan de Universiteit van Wenen (habilitatie in 2009) en is sinds 2013 verbonden als universitair hoofddocent aan het Center for Contemporary European Philosophy en Titus Brandsma Instituut aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Herman Westerink heeft zowel een grote expertise op het gebied van systematisch en historisch onderzoek naar de psychoanalyse, spiritualiteit en mystiek, als ook de historische verwevenheid van psychiatrie en religie. Zijn onderzoek binnen het Nijmeegse Center for Contemporary European Philosophy is in het bijzonder gericht op de filosofische reflectie op de antropologische aspecten van de psychoanalyse, de relatie tussen psychoanalyse en psychiatrie, en de psychoanalytische benadering van religie. In het onderzoek bij het Titus Brandsma Instituut gaat de aandacht met name uit naar de studie van mystiek en spiritualiteit in de moderne tijd en daarmee in relatie tot het moderne subject en de problematisering daarvan. Centraal in dit onderzoek is de reflectie op ‘kritische spiritualiteit’, dat wil zeggen, spiritualiteit en mystiek als vormen van kritiek op dominante seculiere vertogen over de plaats van religie en levensbeschouwing in de cultuur.

De taken van de leerstoelhouder omvatten:

Onderzoek en onderwijs, waarbij zijn onderwijsactiviteiten cursussen omvat in de godsdienstfilosofie, godsdienstpsychologie met bijzondere aandacht voor de psychoanalyse, en antropologie. In het verlengde daarvan het entameren van onderwijs- en onderzoeksactiviteiten op het terrein van de leerstoel alsmede ook het bevorderen van dissertatieprojecten op het terrein van de leerstoel. Zijn onderzoeksactiviteiten vallen te clusteren rond:

– Psychoanalyse en filosofische antropologie;
– Psychologie van religie en spiritualiteit;
– Moderniteit, mystiek en waanzin;
– Religie en psychiatrie;
– Theorie van de seksualiteit.

Bestuurlijke taken specifiek verband houdende met onderzoeksverplichtingen en overige activiteiten in het verlengde van zijn leerstoelprofiel, zoals het deelnemen aan activiteiten in het maatschap­pelijk veld (door lezingen, lidmaatschap van commissies en redacties, participeren in maatschappelij­ke discussie en dergelijke).

Herman Westerink is verder actief als:

– Algemeen bestuurslid van het KSGV en lid van de redactie van het KSGV;
– Vice-voorzitter van de Wetenschappelijke Adviesraad van het Sigmund Freud Museum (Wenen);
– De International Society for Psychoanalysis and Philosophy en de daaraan verbonden Freud Research Group;
– Lid van verschillende redactieteams en redactieraden.

Het bijzonder gasthoogleraarschap heeft de omvang van 0,2 fte en is gesitueerd binnen de afdeling Metafysica en Filosofische Antropologie van de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen. De taak is als aanvullend te beschouwen op de bestaande werkzaamheden binnen de afdeling. Voor het toezicht op de bijzondere leerstoel fungeert een Commissie van Toezicht, die inzake het functioneren van de bijzondere leerstoel jaarlijks rapporteert aan het bestuur van de Faculteit en het bestuur van het KSGV. De Commissie van Toezicht kent vier leden:

• prof. dr. M.H.F. van Uden (KSGV, voorzitter)
• prof. dr. Gert-Jan van der Heiden (Radboud Universiteit)
• mevr. prof. dr. Hans Alma (VU Amsterdam)
• prof. dr. Marc De Kesel (Radboud Universiteit)

Enkele belangrijke publicaties zijn:

• Herman Westerink en Philippe Van Haute (2022). Verleiding, drift en herhaling, Boom Filosofie, Amsterdam.
• Herman Westerink (2019). De lichamen en hun lusten. In het spoor van Foucaults Geschiedenis van de seksualiteit, Vantilt, Nijmegen.
• Herman Westerink (2019). Modernity, Melancholy and Predestination. Cultural historical, philosophical and psychoanalytical perspectives on the modern religious subject, Peeters, Leuven.
• Herman Westerink (2017). Lust en onbehagen. Over de blijvende betekenis van de psychoanalyse voor het denken over religie, subjectiviteit en psychopathologie, Sjibbolet, Amsterdam.
• Herman Westerink (2014). Verlangen & vertwijfeling. Melancholie en predestinatie in de vroege moderniteit, Sjibbolet, Amsterdam.
• Herman Westerink (2012). The Heart of Man’s Destiny. Lacanian Psychoanalysis and Early Reformation Thought, (Psychoanalytic Explorations 1), Routledge, New York/London.
• Herman Westerink (2009). A Dark Trace. Sigmund Freud on the Sense of Guilt, (Figures of the Unconscious 8), Leuven University Press, Leuven.
• Herman Westerink (2009). Controversy and Challenge. The Reception of Sigmund Freud’s Psychoanalysis in German and Dutch-speaking Theology and Religious Studies, (Psychoanalysis and Its Reception 1), LIT Verlag, Vienna/Berlin.
• Herman Westerink en Patrick Vandermeersch (2007). Godsdienstpsychologie in cultuurhistorisch perspectief, Uitgeverij Boom, Amsterdam.
• Herman Westerink (2005). Het schuldgevoel bij Freud. Een duister spoor, (Vragen aan Freud 5), Uitgeverij Boom, Amsterdam.
• Herman Westerink (2002). Met het oog van de ziel. Een godsdienstpsychologische en mentaliteitshistorische studie naar mensvisie, zelfonderzoek en geloofsbeleving in het werk van Willem Teellinck (1579-1629), Boekencentrum, Zoetermeer.