Prof. dr. P.J. Verhagen

Bijzondere leerstoel vanwege het KSGV “Levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor psychiatrie en spiritualiteit”

Met ingang van 1 september 2021 is dr. Piet Verhagen vanwege het KSGV benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven. Het vakgebied van de bijzonder gasthoogleraar omvat “Levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor psychiatrie en spiritualiteit”. Het doel van deze leerstoel is om wetenschappelijke kennis en klinische kunde op het gebied van levensbeschouwing, spiritualiteit en psychiatrie verder te ontwikkelen en uit te dragen. Dit betreft verder ook de wetenschappelijke doordenking van de cultuurhistorische plaats van de psychiatrie en haar theorievorming over spiritualiteit en pathologie, alsook de vraag naar de wijze waarop de psychiatrie vruchtbaar gemaakt kan worden voor het verstaan van de relatie tussen levensbeschouwing en geestelijke gezondheid. De relatie met levensbeschouwing, en meer in het bijzonder religie en spiritualiteit enerzijds en gezondheid en pathologie anderzijds, is een belangrijk maar vaak onderbelicht thema in het veld van de psychiatrie. De bijzonder hoogleraar is werkzaam binnen de onderzoekseenheid Pastoraaltheologie en Empirische Theologie van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven. Initiatiefnemer voor de leerstoel is het KSGV, dat daartoe een samenwerking aanging met GGz Centraal te Amersfoort.

Piet Verhagen (1957) studeerde theologie en medicijnen aan de Universiteit van Utrecht, en promoveerde in 2019 aan Tilburg University op een proefschrift over de vraag of het mogelijk is consensus te bereiken over het belang van religie (en spiritualiteit) in de psychiatrie in de wereldwijde gemeenschap van de World Psychiatric Association (WPA). Piet Verhagen is als psychiater, groepspsychotherapeut en teamleider werkzaam bij GGz Centraal in Harderwijk. Naast zijn klinische werk is hij vanaf het begin van zijn loopbaan betrokken bij het thema religie en psychiatrie in binnen- en buitenland. Zo is hij medeoprichter, oud-voorzitter en tegenwoordig erelid van de ‘World Psychiatric Association’ (WPA) ‘Section on Religion, Spirituality and Psychiatry’ (opgericht in 2003). Hij is coördinator van het platform Religie, spiritualiteit en zingeving van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP). Hij is actief in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en in die hoedanigheid leidt hij niet alleen kerkdiensten, maar neemt hij ook deel aan diverse commissies binnen de PKN (pastoraat en gezondheidszorg, levenseindevragen, tuchtkwesties). Verder is hij actief als lid van verschillende redactieteams en redactieraden.

Zijn onderzoeksactiviteiten vallen te clusteren rond:
1. Psychologie van religie en spiritualiteit;
2. Religie en psychiatrie.

Het bijzonder gasthoogleraarschap heeft de omvang van 0,2 fte en is gesitueerd bij de onderzoekseenheid Pastoraaltheologie en Empirische Theologie van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven. Deze onderzoekseenheid is de aangewezen plaats voor de vestiging van deze bijzondere leerstoel, daar de beoogde toespitsing van de leerstoel nauw aansluit bij de doelstelling van deze eenheid: mensen opleiden die zich voorbereiden op een kerkelijke, maatschappelijke of wetenschappelijke functie die te maken heeft met geloof, zinvragen en existentiële vragen, onder meer in het parochiepastoraat, de categoriale zielzorg en het onderwijs.

Voor het toezicht op de bijzondere leerstoel fungeert een Commissie van Toezicht, die inzake het functioneren van de bijzondere leerstoel jaarlijks rapporteert aan het bestuur van de Faculteit en het bestuur van het KSGV.
De Commissie van Toezicht kent vijf leden:

• prof. dr. M.H.F. van Uden (KSGV, voorzitter);
• prof. dr. H. Westerink (KSGV);
• prof. dr. J. De Tavernier, decaan van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen (KU Leuven);
• prof. dr. A. Vandenhoeck, voorzitter van het Academisch Centrum voor Praktische Theologie (KU Leuven);
• prof. dr. H. Geybels (KU Leuven).

Enkele belangrijke publicaties zijn:

• Piet Verhagen, Harold van Megen & Arjan Braam (red.) (2024). Handboek Psychiatrie en religie (herzien), Boom | de Tijdstroom uitgevers, Meppel.
• Piet Verhagen (2019). Psychiatry and religion. Controversies and Consensus: A Matter of Attitude., Shaker Verlag, Düren.
• Piet Verhagen (2018). De ziel – een essay., Psyche & Geloof, 29, 3-13.
• Piet Verhagen (2018). Psychiatrie en levensbeschouwing: een gespannen verhouding die om een hoge mate van sensiviteit vraagt., Psyche & Geloof, 279, 31-43.