Auteur: studiesecretaris KSGV

Recent is een nieuwe kwaliteitsstandaard binnen de geestelijke gezondheidszorg gerealiseerd, meer inhoudelijk valt daarover te lezen via: https://akwaggz.nl/nieuwe-kwaliteitsstandaard-zingeving-in-de-psychische-hulpverlening/

Tal van vakverenigingen waren hierbij betrokken: verpleegkundigen, geestelijk verzorgers, praktijkondersteuners-huisarts (POH-GGZ), huisartsen, vaktherapeuten, psychologen/psychotherapeuten, klinisch geriaters, psychiaters, ervaringsdeskundigen en familie-ervaringsdeskundigen, plus ook het patiënten- en naastbetrokkenen platform MIND. Een aantal KSGV-hoogleraren waren eveneens betrokken: Arjan Braam en Piet Verhagen namen deel in de interdisciplinaire werkgroep, Kees de Groot in de klankbordgroep ‘Critical Friends’ en Rien van Uden als commentator voor het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Op donderdagavond 15 juni is een gratis Webinar bij te wonen via www.akwaggz.nl. Onder meer ook Arjan Braam zal als voorzitter van de werkgroep daaraan deelnemen. En ‘save the date’: op donderdagmiddag 7 september vindt er een KSGV-studiebijeenkomst plaats over deze nieuwe generieke module ‘Zingeving in de psychische hulpverlening’ (details daarover volgen nog).    

‘Bezinsels: zintuig-breed in gesprek’…

Op 9 juni 2023 gaat prof. dr. Hetty Zock met emeritaat. Zij is sinds 2005 verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) als bijzonder hoogleraar ‘Levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid met bijzondere aandacht voor het domein van de geestelijke verzorging’ namens het KSGV. Dit afscheidsmoment zal op een passende wijze gevierd worden met een symposium ‘Bezinsels – zintuig-breed in gesprek’ en een afscheidsrede van Hetty Zock zelf, gevolgd door een receptie. Hieronder treft u de uitnodiging voor zowel het symposium als de afscheidsrede en receptie. Via bijgaande link treft u nadere informatie en kunt u zich aanmelden: https://www.rug.nl/ggw/symposium-hetty-zock. Er wordt gestreefd naar een optimale verdeling van de deelnemers over de aangeboden workshops.

Mede namens de RUG van harte welkom in het mooie Noorden!

Recent mocht KSGV-hoogleraar Kees de Groot een lezing verzorgen bij Vergadering Geestelijk Verzorgers Limburg (VGVL). Bijgaande presentatie bij de lezing (zij het met ontbrekende referenties) geeft een inkijkje in topics die momenteel spelen rondom levensbeschouwing en geestelijke gezondheid:  

https://ksgv.nl/wp-content/uploads/2023/03/VGVL2023.pdf

Op zondag 8 januari 2023 heeft KSGV-hoogleraar Piet Verhagen een prijs in ontvangst mogen nemen in India; de uitreiking vond plaats in Hyderabad namens de Karimnagar Psychiatric Society (welke lid is van de India Psychiatric Society). Prof. Verhagen ontving er de Dr. P. Raghurami Reddy – Oration Award 2022-2023 (gold medal) vanwege zijn bijzondere verdiensten voor spiritualiteit en psychiatrie. Aansluitend aan de plechtigheden heeft hij nog een lezing mogen verzorgen met als titel: ‘Spirituality and Mental Health: What do we learn from Indian perspective? Disenchantment – New Enchantment’ (Spiritualiteit en geestelijke gezondheid: wat leren we van het Indiase perspectief? Onttovering en nieuwe betovering). In bijgaande opname vindt na ruim een uur de plechtigheden plaats en aansluitend volgt nog de lezing: https://youtu.be/wVUqn7BFwm0

Onder de titel ‘We zijn geen BV Nederland, maar een gemeenschap van mensen die voor elkaar zorgen’ verscheen bijgaand interview met KSGV-hoogleraar Kees de Groot op de website van Tilburg University: https://www.tilburguniversity.edu/nl/actueel/nieuws/meer-nieuws/interview-kees-de-groot

Op dinsdag 6 december vond in de avond een publiekslezing plaats bij Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen. De lezing werd verzorgd door onze KSGV-hoogleraar Hetty Zock, getiteld ‘Harry Potter en de zin van het leven’. ‘Goede romans helpen niet zozeer om aan het leven te ontsnappen, maar om te leren leven’, zo luidt een bekend gezegde; hoe komt het nu dat de boeken van Harry Potter zo aanspreken? Deze zijn niet alleen spannend en humoristisch, maar stellen op een hedendaagse wijze ook algemeen menselijke en existentiële thema’s aan de orde. Auteur J.K. Rowling doet daarbij aan levensbeschouwelijke ‘bricolage’: ze put op creatieve en bricolerende wijze uit sprookjes, mythen, de christelijke traditie en de hedendaagse cultuur. Voorafgaand aan de lezing verscheen bijgaand interview nog met Hetty Zock bij Kerknet.be: https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/artikel/de-regel-van-harry-potter-9-wijze-lessen-voor-het-leven. De beoogde (tweede) studiebijeenkomst bij Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen kwam echter te vervallen. Deze bijeenkomst had als thema ‘De veerkracht van zorgprofessionals tijdens een crisis’ en beoogde lezingen worden meegenomen voor een komende KSGV-uitgave (tezamen met uitgesproken lezingen van onze bijeenkomst in Utrecht van 28 oktober jl.).   

De heer dr. H. (Herman) Westerink is per 1 juni 2022 benoemd tot bijzonder hoogleraar vanwege het Kenniscentrum voor Levensbeschouwing en Geestelijke Volksgezondheid (KSGV). De leerstoel is gevestigd aan de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen en de leeropdracht luidt: ‘Levensbeschouwing en Geestelijke Volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor de godsdienstwijsgerige en psychoanalytische aspecten’. De leeropdracht betreft de doordenking van de cultuurhistorische plaats van de psychoanalyse en haar betekenis voor de theorievorming over religie in relatie tot wijsgerig antropologische en godsdienstwijsgerige vraagstukken. Meer concreet krijgt dit een toespitsing in de vraag naar de wijze waarop de psychoanalyse inzicht kan geven in en vruchtbaar gemaakt kan worden voor het verstaan van de relatie tussen levensbeschouwing en geestelijke gezondheid in de huidige tijd.

Herman Westerink (1968) is sinds 2013 als universitair hoofddocent werkzaam bij de Radboud Universiteit en is daarnaast sinds 2021 wetenschappelijk directeur van het Titus Brandsma Instituut. Van 2016 tot 2021 was hij vanwege het KSGV als bijzonder gasthoogleraar verbonden aan de KU Leuven. Hij studeerde theologie en promoveerde aan de Universiteit van Groningen; hij deed zijn habilitatie aan de Universiteit van Wenen met een onderzoek naar Freuds theorieën over het schuldgevoel. Hij heeft tal van boeken en artikelen gepubliceerd op het gebied van psychoanalyse en godsdienstfilosofie, waaronder meest recent De lichamen en hun lusten. In het spoor van Foucaults Geschiedenis van de seksualiteit (2019) en Verleiding, drift en herhaling: Freuds metafysica van het trauma (met Ph. Van Haute, 2022).

Per 19 november 2021 is prof. dr. Arjan Braam, psychiater en als bijzonder hoogleraar vanwege het KSGV verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht, aangetreden als nieuwe voorzitter van het KSGV. Prof. Braam volgt daarmee prof. dr. Herman Westerink op, die per 1 mei 2021 voor vier jaar is benoemd tot wetenschappelijk directeur van het Titus Brandsma Instituut in Nijmegen. Prof. Westerink blijft als algemeen bestuurslid wel verbonden aan het KSGV. Over de huidige KSGV-bestuurssamenstelling valt meer te lezen op bijgaande link: https://ksgv.nl/het-ksgv/wie-is-wie/#wie-is-wie-bestuur

In de afgelopen periode is er volop gewerkt aan onze nieuwe uitgave Woede, geweld en levensbeschouwing. De bundel vormt de neerslag van de Nederlandse en Vlaamse studiemiddagen rond dit thema, welke vanwege de corona-uitbraak digitaal plaatsvonden. De auteurs in de bundel schenken onder andere aandacht aan het zeer actuele probleem van agressie in de samenleving. Ze gaan daarnaast ook in op de vraag of en hoe woede en geweld in de geestelijke verzorging, psychotherapie en mediation-praktijk op constructieve wijze worden gethematiseerd en in verbinding kunnen worden gebracht met existentiële zingeving.

Bestelinformatie over onze nieuwe uitgave is te vinden onder deze link:

https://ksgv.nl/publicaties/2-96-woede-geweld-en-levensbeschouwing/

Met ingang van 1 september 2021 is de heer dr. P.J. (Piet) Verhagen benoemd tot bijzonder hoogleraar vanwege het Kenniscentrum voor Levensbeschouwing en Geestelijke Volksgezondheid (KSGV). De leerstoel is gevestigd aan de faculteit theologie en religiewetenschappen van de KU Leuven in België en de leeropdracht luidt: ‘Levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor psychiatrie en spiritualiteit’. Het doel van deze leerstoel is om wetenschappelijke kennis en klinische kunde op het gebied van levensbeschouwing, spiritualiteit en psychiatrie verder te ontwikkelen en uit te dragen. Initiatiefnemer voor de leerstoel is het KSGV, dat daartoe een samenwerking aanging met GGz Centraal te Amersfoort.

Controverse

Levensbeschouwing, religie en spiritualiteit zijn om uiteenlopende redenen controversieel in psychiatrie en psychotherapie. En toch lijkt er wel een verschuiving gaande, mede onder invloed van zorgvragers en hun naasten. In herstelgerichte zorg en volgens positieve gezondheid zouden ggz professionals niet om levensbeschouwingen heen moeten willen gaan. Dat maakt dat het denken over psychiatrie en levensbeschouwing weer actueel is. Daarbij gaat het niet alleen om gewenste of ongewenst effecten, maar ook om waardevolle uitkomsten van behandeling/begeleiding en de toepassing van onderzoeksresultaten in de klinische praktijk. Behandelaars in de ggz leggen hun patiënten levensbeschouwelijk niets op, maar zoeken samen met hun patiënten naar de (ontbrekende of verloren) betekenis en zin ervan. Daarmee komt een levensdomein dat voor veel patiënten relevant is mogelijk weer in beeld. Dit alles is niet slechts de opinie van deze of gene, maar gefundeerd op een inmiddels enorme hoeveelheid gedegen en goed onderbouwd onderzoek uit binnen- en buitenland.

Piet Verhagen (1957) is als psychiater, groepspsychotherapeut en teamleider werkzaam bij GGz Centraal in Harderwijk. Naast zijn klinische werk is hij vanaf het begin van zijn loopbaan betrokken bij het thema religie en psychiatrie in binnen- en buitenland. Zo is hij medeoprichter, oud-voorzitter en tegenwoordig erelid van de ‘World Psychiatric Association’ (WPA) ‘Section on Religion, Spirituality and Psychiatry’ (opgericht in 2003). Hij is tevens theoloog en actief in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). In  die hoedanigheid leidt hij niet alleen kerkdiensten, maar neemt hij ook deel aan diverse commissies binnen de PKN.